1. Τι είναι η υπεράκτια εταιρεία (offshore company);
Η υπεράκτια εταιρία είναι μια οικονομική οντότητα παγκόσμιας κλίμακας και εφαρμογής, που παρέχει τη δυνατότητα στον ιδιοκτήτη της, να κρύβει πίσω της περιουσία οιασδήποτε προέλευσης και είδους. Και φυσικά, νόμιμα! Αφορά τόσο κράτη, όσο επιχειρήσεις και ιδιώτες.
Συνήθως όμως αφορά εταιρείες ή τράπεζες που ιδρύονται σε οικονομικά κέντρα (διαφορετικά από τον τόπο βάσης και δραστηριοποίησης τους) με ένα πολύ χαμηλό επίπεδο φόρων, από αυτό που επικρατεί στην χώρα προέλευσης τους και συνήθως βρίσκονται κυρίως σε νησιά και συχνά παρομοιάζονται ως «φορολογικοί παράδεισοι».
2. Γιατί τόσος κακός χαμός;
Διότι η παρακάτω προσφιλής τακτική δημιουργίας offshore εταιρείας ή συνεργασίας με μια τέτοια έχει τα εξής πλεονεκτήματα στον εκάστοτε εμπλεκόμενο:
- Ταχύτητα και απλότητα διαδικασιών σύστασης.
- Χαμηλό κόστος σύστασης και λειτουργίας.
- Ανωνυμία.
- Οικονομικά κίνητρα, όπως η χαμηλή φορολογία ή και αποφυγή πληρωμής φόρων σε ορισμένες περιπτώσεις, αποφυγή του «πόθεν έσχες» και αποφυγή πληρωμής φόρων κληρονομιάς και μεταβίβασης ακινήτου.
- Αδυναμία του κράτους ή οποιουδήποτε οργανισμού να προβεί σε κατασχέσεις για χρέη.
Αν θέλαμε να το συνοψίσουμε σε τρεις λέξεις θα ήταν: Εχεμύθεια, εξοικονόμηση χρήματος, ταχύτητα λειτουργιών. Για αυτό και υπολογίζεται πως το μισό και πλέον παγκόσμιο εμπόριο εντοπίζεται σε τέτοιου είδους εταιρείες.
3. Είναι νόμιμες;
Στην πραγματικότητα, ακριβώς επειδή δεν είναι παράνομες, αρκετές πολυεθνικές έχουν ιδρύσει offshore εταιρείες σε χώρες με ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς, για μια πιο αποδεκτή φορολόγηση των κερδών τους. Υπάρχουν χώρες "φορολογικοί παράδεισοι" που βρίσκονται σε «μαύρη λίστα» των ελληνικών αλλά και των ευρωπαϊκών φορολογικών υπηρεσιών, και η εγκατάσταση και δραστηριότητα γραφείων offshore εταιρείας από τις χώρες αυτές ελέγχεται αναλόγως.
Πολλές φορές όμως, αναπτύσσεται η άποψη ότι κάποιος από τους σκοπούς ίδρυσης αυτών είναι η απόκρυψη οικονομικών εσόδων/κερδών, από παράνομες δραστηριότητες όπως π.χ. λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικών κ.λπ. ή ακόμα και η ανακύκλωση βρώμικου χρήματος, που πράγματι μπορεί αυτό να συμβεί. Η όποια παραβατική δραστηριότητα αν τελικά συμβεί δεν πραγματοποιείται στην έδρα των εταιρειών αυτών αλλά στις χώρες που αναπτύσσουν τις οικονομικές δραστηριότητές τους.
Αν θέλαμε να συνοψίσουμε το πλαίσιο των αντιδράσεων κατά των υπερακτιων εταιριών επικεντρώνονται γύρω από τρία φαινόμενα που συνδέονται με τη λειτουργία τους:
- Τη φοροδιαφυγή, φοροαποφυγή και διάβρωση της φορολογικής βάσης των αναπτυγμένων χωρών.
- Το ξέπλυμα χρήματος και τη νομιμοποίηση των εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (λαθρεμπόριο όπλων, ναρκωτικών κλπ).
- Την επιρροή αυτών των εταιριών στην λειτουργία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος
4. Οι κύριες μορφές των υπεράκτιων εταιρειών
- Εταιρείες χαρτοφυλακίου ή συμμετοχών (Holding companies)
- Εταιρείες παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών
- Εταιρείες παροχής διοικητικών υπηρεσιών (Administration companies)
- Εταιρείες αδειών – δικαιωμάτων (Licensing companies)
- Εμπορικές εταιρείες (Trading companies)
- Ναυτιλιακές εταιρείες (Shipping companies)
- Εμπιστεύματα (Trusts)
- Εταιρείες επενδύσεων (Investment companies)
- Τραπεζικές εταιρείες (Banking companies)
- Εταιρείες αντιπροσώπευσης (Nominee companies)
- Εταιρείες ασφαλίσεων Ακίνητα (Real Estate)
5. Ενδεικτικές τοποθεσίες offshore εταιρειών
Μια ενδεικτική λίστα με τους λεγόμενους φορολογικούς παραδείσους είναι η παρακάτω: