Πληθωρισμός είναι..θα περάσει!

Πληθωρισμός είναι..θα περάσει!

Εκτύπωση

Ένα από τα διαχρονικότερα μακροοικονομικά μεγέθη που επηρεάζει τις ζωές μας σε καθημερινή βάση, είναι και ο πληθωρισμός. Είναι κάτι ευεργετικό; Κάτι καταστροφικό; Λίγο από όλα.. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

1. Τι είναι ο πληθωρισμός;

Πληθωρισμός (inflation που λένε και το χωριό μου) είναι η συνεχής αύξηση του γενικού επιπέδου τιμών μιας οικονομίας σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, που προκαλεί πτώση στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, καθώς κάθε μονάδα χρήματος (π.χ. €) αγοράζει λιγότερα αγαθά και υπηρεσίες. Αναγκαία συνθήκη για την ύπαρξη του πληθωρισμού είναι η μεταβολή των τιμών. Δεν υφίσταται όταν οι τιμές παραμένουν σταθερές, ανεξαρτήτως αν είναι υψηλές ή όχι.

Με απλά λόγια,  κάθε μέρα ή βδομάδα κλπ που ξυπνάς και πας να αγοράσεις τα αγαπημένα σου δημητριακά για παράδειγμα, παρατηρείς πως ο τύπος στο ταμείο σου ζητάει κάθε φορά όλο και πιο πολλά χρήματα.

2. Πως υπολογίζεται;

Τα μεγέθη του πληθωρισμού προκύπτουν από τη μελέτη και εξέλιξη ορισμένων δεικτών που αφορούν το δείκτη τιμών του καταναλωτή. Ο δείκτης αυτός (ακούει και στο όνομα δείκτης κόστους ζωής) αντιπροσωπεύει ενδεικτικές τιμές προϊόντων που αγοράζει ο μέσος καταναλωτής.

Για τη μέτρηση του πληθωρισμού, λαμβάνονται υπόψη όλα τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνουν τα νοικοκυριά, όπως: είδη καθημερινής χρήσης (π.χ. τρόφιμα, εφημερίδες και βενζίνη), διαρκή αγαθά (π.χ. είδη ένδυσης, ηλεκτρονικοί υπολογιστές και πλυντήρια) και υπηρεσίες (π.χ. κομμωτήρια, ασφάλειες και ενοικιαζόμενες κατοικίες).

 3. Από πού μας έρχεται;

Από πολλές οικονομικές θεωρίες ο πληθωρισμός θεωρείται ένα Νομισματικό Φαινόμενο, δηλαδή ότι ο πληθωρισμός είναι αποτέλεσμα μόνο της αυξημένης προσφοράς χρήματος. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει πάντα καθώς είναι αποτέλεσμα και άλλων παραγόντων ειδικά στις σύγχρονες οικονομίες. Ενδεικτικά οι αιτίες / είδη πληθωρισμού είναι τα παρακάτω:

Α. Πληθωρισμός ζήτησης (demand-pull inflation)

Πληθωρισμός μπορεί να προκύψει και από μια ισχυρή αύξηση της ενεργού ζήτησης. Στην περίπτωση αυτή, οι αυξήσεις των τιμών είναι αποτέλεσμα αυξημένης ζήτησης σε σχέση με την προσφορά σε μία οικονομία, ιδίως γιατί η προσφορά εμφανίζει πολύ χαμηλή ή μηδαμινή ελαστικότητα, λόγω της πλήρους απασχόλησης των διαθέσιμων μέσων παραγωγής και της τεχνολογίας.

Β. Πληθωρισμός κόστους (cost-push inflation)

Πληθωρισμός μπορεί να προκληθεί και στην περίπτωση που παρατηρείται αύξηση των στοιχείων κόστους παραγωγής. Αυτός ο τύπος πληθωρισμού οφείλεται στις αδυναμίες και στρεβλώσεις του μηχανισμού της αγοράς, αλλά και του κρατικού μηχανισμού. Ανάμεσα στους παράγοντες που ευνοούν τον πληθωρισμό κόστους ανήκουν οι πρακτικές ολιγοπωλίου, η χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας, οι αυξήσεις των μισθών με ρυθμό μεγαλύτερο της αύξησης της παραγωγικότητας, η υψηλή φορολογική επιβάρυνση, η αύξηση των τιμών των πρώτων υλών κλπ.

Γ. Εισαγόμενος πληθωρισμός (imported inflation)

Ο πληθωρισμός άλλες φορές μπορεί να είναι εισαγόμενος, να προκαλείται, δηλαδή από μια αύξηση στις τιμές των εισαγόμενων προϊόντων, της εξωτερικής ζήτησης ή της εισροής ρευστότητας (πχ καύσιμα).

Δ. Κατευθυνόμενος πληθωρισμός (directed inflation)

Το κράτος μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία πληθωρισμού ζήτησης με μέτρα επεκτατικής δημοσιονομικής ή νομισματικής πολιτικής, όταν αυτά τα τελευταία οδηγούν σε αύξηση της ζήτησης, χωρίς αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς. Επίσης, μια αύξηση της έμμεσης φορολογίας μπορεί να θέσει σε ανοδική κίνηση τις τιμές.

Ε. Αφανής πληθωρισμός (hidden inflation)

Αφανής πληθωρισμός είναι ο πληθωρισμός που εμφανίζεται όταν υπάρχουν πληθωριστικές πιέσεις αλλά εξουδετερώνονται με συνέπεια να μην αυξάνονται οι τιμές Η εξουδετέρωση αυτή μπορεί να επιτευχθεί με κρατική παρέμβαση, δηλαδή επιδότηση της τιμής ενός προιόντος ή υποτονική προσφορά ενός προϊόντος που κατανέμεται στους καταναλωτές με αγορανομικό δελτίο.

Ζ. Στασιμοπληθωρισμός (Stagflation)

Στασιμοπληθωρισμός είναι το οικονομικό φαινόμενο κατά το οποίο, για ένα δεδομένο χρονικό διάστημα, παρατηρείται αύξηση των ποσοστών ανεργίας παράλληλα με την αύξηση του πληθωρισμού. Πρόκειται ουσιαστικά για ένδειξη μη αποτελεσματικής αγοράς, καθώς παραδοσιακά τα ποσοστά της ανεργίας κινούνται αντίστροφα με τις πληθωριστικές.

104472597 GettyImages 86045583

4. Και που είναι το κακό;

Η αλήθεια είναι πως ο πληθωρισμός πυροδοτεί σοβαρές επιπτώσεις στους καταναλωτές καθώς και σε ολόκληρη την οικονομία μιας χώρας και αυτό είναι συνάρτηση της διάρκειας του καθώς και του ύψους του (έως 3% οι επιπτώσεις χαρακτηρίζονται ήπιες). Ενδεικτικά αν θέλουμε να ομαδοποιήσουμε τις κατηγορίες που πλήττει ο πληθωρισμός θα λέγαμε πως είναι οι παρακάτω:

Α. Παραγωγή και απασχόληση

(Λόγω αβεβαιότητας και ανασφάλειας οι επενδύσεις μειώνονται και περιορίζεται η παραγωγή και η απασχόληση εργατικού δυναμικού.)

Β. Κατανομή των εισοδημάτων και αγοραστικής δύναμης

(Εδώ έχουμε μείωση της αξίας των χρημάτων που κατέχουν οι καταναλωτές και ειδικότερα όσοι έχουν σταθερά εισοδήματα όπως οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι. Επίσης παρατηρείται και μείωση των αποταμιεύσεων αφού τα χρήματα χάνουν μέρα με τη μέρα την αξία τους)

Γ. Εξωτερικές οικονομικές σχέσεις μιας οικονομίας

(Τα εγχώρια προϊόντα είναι πιο ακριβά από τα αντίστοιχα ανταγωνιστικά των άλλων κρατών οπότε μειώνεται και η ανταγωνιστικότητα τους σε σχέση με τα δεύτερα.)

Δ. Συναλλαγές δανειστών και δανειζομένων

(Ο πληθωρισμός μειώνοντας την αξία του χρήματος μειώνει και την αξία των χρεών, τα οποία πρόκειται να εξοφληθούν μελλοντικά. Εφόσον ο δανειζόμενος επιστρέφει μικρότερη αγοραστική δύναμη από αυτή που έλαβε, ο δανειστής χάνει και ο δανειζόμενος κερδίζει.)

5. Τι μπορεί να γίνει λοιπόν;

Το μόνο που μπορεί να γίνει είναι μια δημοσιονομική παρέμβαση από την εκάστοτε κυβέρνηση καθώς και μια νομισματική στρατηγική από τα αρμόδια ιδρύματα. Σίγουρα θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ελεγχθεί το είδος του πληθωρισμού ώστε να πραγματοποιηθεί η κατάλληλη δέσμη μέτρων (επιδοτήσεις, ελάφρυνση φορολογίας, κλπ). Σε αντίθετη περίπτωση, τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα!

6. Τελικά, βγαίνει τίποτα καλό από αυτή την ιστορία;

Βραχυπρόθεσμα μπορούμε να σημειώσουμε πως η ύπαρξη (θα λέγαμε καλύτερα  το ενδεχόμενο μελλοντικής ύπαρξης) πληθωρισμού ωφελεί σε 3 περιπτώσεις:

Α. Οι καταναλωτές βλέπουν την αύξηση των τιμών και αυξάνουν τις τρέχουσες αγορές τους προκειμένου να επωφεληθούν από τις χαμηλές τιμές, άρα αυξάνεται η κατανάλωση, η παραγωγή, και οι θέσεις εργασίας.

Β. Όσον αφορά το δανεισμό, αυξητικές είναι και εδώ οι τάσεις καθώς οι δανειστές δανείζονται ένα ποσό μεγαλύτερης αξίας από αυτό που θα επιστρέψουν.

Γ. Επίσης, μειώνεται η αποταμίευση χρημάτων (λόγω συνεχούς μείωσης της αξίας) και αντίθετα ενισχύεται η επενδυτική δραστηριότητα σε επιχειρήσεις (αγορά κεφαλαίου, γης, εξοπλισμού, κλπ)

 

Σα συμπέρασμα μπορούμε να πούμε πως ο πληθωρισμός υπήρχε και θα υπάρχει όσο θα πραγματοποιούνται οικονομικές δραστηριότητες. Δημιουργεί αβεβαιότητα ενώ σε άλλες περιπτώσεις διαμορφώνει ισορροπιστικό ρόλο σε μια οικονομία. Οι αρμόδιοι φορείς (οικονομικοί και μη) θα πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση ώστε να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα στήριξης ενάντια στον πληθωρισμό, τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρήσεων.

X

Right Click

No right click