Συνολικό Προϊόν (Total Product, ΤΡ): Το προϊόν που παράγεται από διαφορετικές ποσότητες ενός μεταβλητού συντελεστή (πχ. εργασία).

Μέσο Προϊόν (Average Product, AP): Το προϊόν που παράγεται κατά μέσο όρο από μια μονάδα ενός μεταβλητού συντελεστή.

ΑΡ = Q / L

Οριακό Προϊόν (Marginal Product, MP): Η μεταβολή που επέρχεται στο συνολικό προϊόν, αν μεταβληθεί η ποσότητα του μεταβλητού συντελεστή κατά μια μονάδα.

ΜΡ = ΔQ / ΔL

ΝΟΜΟΣ ΦΘΙΝΟΥΣΑΣ Η’ ΜΗ ΑΝΑΛΟΓΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ

(Law of diminishing returns)

Ορισμός: Στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής, δηλαδή στην περίοδο που υπάρχει ένας τουλάχιστον σταθερός παραγωγικός συντελεστής, υπάρχει ένα σημείο μέχρι το οποίο η διαδοχική προσθήκη ίσων μονάδων μεταβλητού συντελεστή δίνει συνεχώς μεγαλύτερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν. Πέρα από αυτό το σημείο, κάθε διαδοχική ίση αύξηση του μεταβλητού συντελεστή δίνει ολοένα και μικρότερες αυξήσεις στο συνολικό προϊόν, δηλαδή το οριακό προϊόν του μεταβλητού συντελεστή αρχικά αυξάνεται και μετά μειώνεται. 

Παρατήρηση:

Ο Ν.Φ.Α. ισχύει επειδή μεταβάλλονται οι αναλογίες μεταξύ σταθερών και μεταβλητών συντελεστών και ισχύει μόνο στη βραχυχρόνια περίοδο παραγωγής.

Σχέσεις καμπυλών ΤΡ, ΑΡ, ΜΡ

Παρατηρήσεις:

1. Τα ΤΡ, ΑΡ (Q / L) είναι πάντα θετικά ενώ το ΜΡ (ΔQ / ΔL) μπορεί να μηδενιστεί ή να γίνει και αρνητικό.
2. Το ΤΡ ξεκινάει από την αρχή των αξόνων ενώ τα ΑΡ, ΜΡ από L = 1.
3. Για L = 1 ισχύει: ΤΡ = ΑΡ = ΜΡ.
4. Όταν ΜΡ > 0, τότε το ΤΡ αυξάνεται.
5. Όταν ΜΡ = 0 τότε το ΤΡ μεγιστοποιείται (σημείο Γ).
6. Όταν το ΜΡ < 0 τότε το ΤΡ μειώνεται (στον 8ο εργάτη σταματάει τις προσλήψεις).

7. Όταν ΜΡ > 0 και αυξάνεται, τότε ΤΡ αυξάνεται με αύξοντα ρυθμό (μέχρι τον 5ο εργάτη).

8. Όταν ΜΡ > 0 και μειώνεται τότε το ΤΡ αυξάνεται με φθίνοντα ρυθμό (μέχρι τον 8ο εργάτη).

9. Όταν ΜΡ > ΑΡ τότε το ΑΡ αυξάνεται.

10. Όταν ΜΡ = ΑΡ, τότε το ΑΡ μεγιστοποιείται (6ο εργάτη, σημείο Β).

11. Όταν το ΜΡ < ΑΡ, τότε το ΑΡ μειώνεται.

12. Ο ΝΦΑ αρχίζει να ισχύει σε εκείνο το επίπεδο εργασίας (δηλαδή σε εκείνο το L) όπου το οριακό προϊόν (ΜΡ) αρχίζει να μειώνεται (μετά τον 5^ο εργάτη).

13. Το ΜΡ παραμένει σταθερό ανάμεσα σε δύο διαδοχικά επίπεδα εργασίας, οπότε και μεταξύ όλων των ενδιάμεσων επιπέδων.